CareX stelt zich ten doel om leegstand te vervangen door maatschappelijk, zinvol gebruik. Leegstand is nergens goed voor, tijdelijke bewoning en tijdelijke werkruimte voegen waarde toe aan de samenleving. Op deze blog verschijnen regelmatig reportages over opmerkelijk gebruik van de panden van CareX. De artikelen zijn geschreven door Albert-Jan Bosch. (boschrijft)



http://www.carex.nl/



woensdag 30 maart 2011

Foto's op CareXtoria

Ralf Onvlee fotografeert de panden en bewoners die op CareXtoria worden beschreven.

Studeert aan de Fotoacademie.
Kent CareX van binnen en van buiten.
Is goed in cijfers. Duikt graag in diepe wateren.
Trekt graag naar verre streken. Heeft een goed oog voor details.
Observeert goed en drukt af op het juiste moment.
Kortom, fotograaf met potentie. Houdt blog bij over zijn fotografie.
Zoekt nog modellen. Moet wel een turner of vechtsporter zijn.
Kan ook twitteren.
Stond ook nog in Volkskrant Magazine met foto van De Toekomst.
Komt er wel.

Voor meer Ralf: bekijk zijn blog.

maandag 14 maart 2011

Trefkoel: trefpunt van kunstenaars

 

Kijk hier voor meer foto's van de Trefkoel

Bij Paddepoel denk je niet meteen aan kunstenaars en ateliers. Toch is daar  een plek waar de kunst zich samenbalt. In de Trefkoel, het oude wijkcentrum met bibliotheek en kerkzaal beheert CareX de  veelsoortige ruimtes. Het gebouw staat tussen het winkelcentrum en een woonwijk. Bewoners lopen via de patio van de Trefkoel naar het winkelgebied. Ik zoek tevergeefs naar de ingang. Als ik zijn 06 bel, staat in mum van tijd Wouter Nijland voor mijn neus. Hij is hoofdbewoner en zal mij rondleiden. ‘Een grand tour,’ zoals hij het noemt. Maar eerst koffie. De sleutel die aan een koord om zijn nek hangt, zal hij nog bij veel deuren gebruiken vanmiddag. De eerste deur die hij voor mij opent leidt naar zijn woonvertrek.

 
Niet pluis

Aanvankelijk was het op dit binnenplein niet pluis, vertelt Wouter. Onder de overkapping stonden drugsgebruikers en hun dealers. De scootertjes reden af en aan. Samen met de wijkagent heeft Wouter ze voortdurend aangesproken en met zachte dwang weten weg te krijgen. ‘Zo konden de vrouwelijke bewoners na een avondje stappen veilig hun woning binnenkomen.’ Voor de buurt was het ook prettig te merken dat de tijdelijke bewoning van de Trefkoel de verloedering van het gebied tegenhield. De opknap beurt die de pandbewoners aan de gevel gaven, viel ook in goede aarde bij de buren. Ze poetsten de graffiti weg  en gaven de grote wandoppervlakken een frisse kleur. Eigenaar Nijestee liet de vele kapotte ruiten vervangen. Nu staat het complex er weer strak bij. Wouter speelt met het idee een open ateliermiddag te organiseren, later in het jaar.

Kunst in de kerk

Als de koffie gedronken is, neemt hij mij mee naar de voormalige kerkzaal. Met de stichting HaViK is recentelijk in de grote ruimte iets moois gerealiseerd. Met twee-en-half meter hoge schotten is de zaal opgedeeld in halfopen werkplaatsen. Zo’n zes kunstenaars kunnen hier aan het werk. Alles is zo gemaakt dat het makkelijk op te pakken valt en elders weer op te bouwen is. Enkele plekken zijn al in gebruik. CareX,  HaViK en de gemeente hebben dit initiatief gezamenlijk ondernomen om meer ateliers in de stad te krijgen. Wouter vertelt over een plan om een gastkunstenaar onderdak en werkruimte te bieden in de Trefkoel. Alles past in Wouters ideaal om kunstenaars met elkaar in contact te brengen. Het samenbrengen is goed voor de inspiratie en uitwisseling van ideeën en middelen. Bij de verbouw is gedacht aan de grote materialen die soms nodig zijn voor de kunstwerken; de bestaande deuren zijn vergroot door boven de ingang een opklapbaar schot te monteren.

Torrentverbod

De sleutel aan het nekkoord wordt weer gebruikt voor de deur die toegang geeft tot de trap naar de eerste verdieping. Aan de westkant van de Trefkoel wonen zo’n dertig mensen in de voormalige kantoren. De gang is lang, elke deur is opgepimpt met attributen en posters. Halverwege hangt een router, met talloze internetkabels. ‘We hebben een netwerk, een van de bewoners is daar goed in, maar er heerst wel een torrentverbod, anders ligt het systeem voortdurend plat.’ In een wc-blok is de douche gemaakt. Een loodgietende medebewoner heeft een stortdouche geïnstalleerd. Aan het eind van de gang is het ketelhuis. De enorme kachel moet elke week bijgevuld worden om de juiste waterdruk te houden. Vanuit de stookruimte dalen we een trap af en we staan weer op het plein.

Artistieke rust en inspiratie

Wouter laat zien hoe netjes de gevel er na de verfbeurt uitziet. In het zuidelijke deel van de Trefkoel zit de kunstenaar Salustiano Martha. Samen gluren we door de ramen naar binnen. Grote beelden staan opgesteld. Hier worden  workshops gehouden, ook voor buurtgenoten, vertelt Wouter. Heel anders dan in de tijd voordat CareX het beheer overnam van een kraakwacht. De deels ook gekraakte Trefkoel was jarenlang een troosteloze, onrustige plek. Nu heersen er artistieke rust en inspiratie.
Wouter neemt mij mee naar zijn werkruimte. Waar ooit de bibliotheek zat, is nu het domein van meerdere kunstenaars ontstaan. Twee schilders en een decorontwerper delen de ruimte. Elk vertrek ademt een eigen sfeer uit. De decorontwerper heeft rekken vol kledingstukken en rekwisieten. De ateliers van de twee schilders staan vol doeken, schildersezels en werktafels vol kwasten, verftubes en schetsen. Aan de wanden hangen werken die klaar zijn. Wouter laat enkele van zijn doeken zien en legt uit hoe hij te werk gaat. Van zijn werk kan hij nog niet leven. Hij zoekt naar zijn stijl. Door de ruimte en de lage kosten kan hij dat in alle rust doen. Hij experimenteert en keurt nog regelmatig dingen af.

nieuwbouw op oude grond

De grand tour sluiten we af in de vertrekken van ontwerpstudio die Marc Petstra en Jack Brandsma delen. Jack is interieurontwerper. Zijn felgekleurde lampen en trendy kapstokken met magneetophanging domineren de presentatieruimte. De houten blokkasten en stoeltjes zijn van Marc, de andere vormgever. Jack toont zijn ontwerpen die hij maakt voor de woontoren die gepland is op de plek van de Trefkoel. Met verwijzingen naar het oude verleden van Paddepoel (een oude terp) bedacht hij het ontwerp voor ornamenten die de balkons zullen gaan sieren, als hij zijn opdrachtgevers kan overtuigen. In de werkplaats werkt hij aan de presentatiemodellen.
Ik vraag of het niet vreemd is bezig te zijn met het ontwerp van de nieuwbouw. Dat betekent immers dat de ruimtes van Jack, Wouter en de anderen verdwijnen zullen. Als antwoord krijg ik een mooie levensles. ‘‘Wij zijn niet bezig met hoeveel tijd we nog hebben om hier te zitten, maar we kijken naar hoelang we hier hebben kunnen werken en leven.’ Jack weet waar hij het over heeft: al tien jaar gebruikt hij als studio tijdelijke ruimtes. ‘De eerste duizend euro hoef ik niet te factureren,’ rekent hij voor als we het over de lage kosten hebben.

Wouter leidt mij naar de uitgang van de Trefkoel. Hij roemt nog een keer de kruisbestuiving die hier heerst. De voorbeelden van artistiek hergebruik lijken oneindig aan de Zonnelaan. Aan het eind van de middag loop ik door winkelcentrum Paddepoel met mijn hoofd vol verhalen en beelden terug naar mijn auto. Het contrast met de Trefkoel kan niet groter zijn. Bij Paddepoel denk ik vanaf nu vooral aan kunst.

 

http://www.trefkoel.org/
http://www.salustianomartha.nl/
http://www.jackbrandsma.com/#fresh
http://www.acmemodel.nl
http://cultuuringroningen.blogspot.com/2010/04/bewoners-knappen-gezamenlijk-de.html
http://www.wijkraadpaddepoel.nl/aktiviteiten/agenda/details/1729-doe-mee-dagen-atelier-zonneschijn.html

dinsdag 1 maart 2011

Integer creatief bezig zijn in de Oude Drukkerij

Mijn auto parkeer ik aan de kade van de Oosterhamrikkade. Tegelijkertijd arriveert Hielke op zijn fiets, gehuld in een regenjas. ‘Zet hem maar op de binnenplaats, anders krijg je een bekeuring,’ roept hij tegen de wind in. Snel rij ik door de poort naar binnen en ren, plassen ontwijkend, de parkeerplaats over. Hielke opent de deur van de oude drukkerij en verontschuldigt zich voor de binnentemperatuur. Als de drukkerij niet gebruikt wordt door theatermakers of kunstenaars staat de verwarming uit. Maar in de studio is het beter, belooft hij. Hielke gaat me voor door deuren en gangetjes. En inderdaad:de gaskachel heeft de kou verdreven.

Studio

We staan in een vertrek dat dient als studio. Hielke begeleidt bandjes bij hun demo-opname of cd om te wennen aan het spelen in een studio en aan de akoestiek. Vol plezier vertelt Hielke hoe hij zijn materiaal regelt. De balkjes die het raamwerk van de tussenwand vormen, hield hij over aan de sloop van een wandje op de zolder boven de drukkerij. De wandplaten kreeg hij van een bedrijf voor een fles Berenburg. Houten stellingplanken uit het magazijn van nummer 7 gebruikte hij om ramen geluidsdicht te maken. Wij lopen een smal afgetimmerd deel van de studio in. ‘Kijk, hier kan ik door dit raam de muzikanten zien als zij spelen.’ De werktafel staat vol met opnameapparatuur, geluidsboxen, podiummonitoren en speakerstandaarden. Kabels en microfoons liggen gerangschikt naast de computer. ‘Deze wand is geïsoleerd en kan makkelijk weggehaald bij vertrek.’ Hielke vertelt dat hij direct zag dat hij de studio goed kon gebruiken als muziekruimte, als ontvangstruimte of werkplaats voor schilderen of fotografie. Hij verbouwde het zo dat hij de plek flexibel kan benutten. Het kostte hem weinig geld. ‘Ik doe alles met hergebruik van spullen. Met minder geld meer doen. Een dweil en stofzuigerzakken is het enige dat ik gekocht heb en de rest heb ik gekregen. Zo ben ik begonnen met niks.’

UMCG

Hielke realiseerde vanaf 2008 in De Oude Drukkerij (DOD) een plek voor zichzelf en voor anderen. De bedrijfsruimte werd gebruikt door het UMCG als huisdrukkerij. Op nummer 7, het buurpand, kwam dagelijks voorraad voor het ziekenhuis binnen. Vrachtwagens brachten die middelen naar het ziekenhuisterrein. Uiteindelijk kwam er een centraal en groter magazijn op een beter bereikbare plaats en kwamen Oosterhamrikkade 5, 7 en 9 vrij.

 
 
Repetitieruimte

Bij CareX meldden zich mensen voor repetitieruimte in DOD. CareX zocht iemand om dit in goede banen te leiden. Zo werd begin 2008 Hielke benaderd als programmeur en beheerder. In het begin kwam er veel toneel, Jonge Harten en Noorderzon. Hielke wist de Popacademie Leeuwarden en Hanzehogeschool te interesseren voor de ruimte. Hij maakt dan een afspraak met de juiste persoon daar, en laat zien wat mogelijk is in DOD. ‘Ik heb daar enorm de swing aangegeven, omdat ik een enthousiaste boy ben.’ Ook BK050 , Grand Theatre en de RUG (theaterwetenschappen) maken gebruik van de locatie.

Voor het repeteren en opvoeren zijn twee vloeren beschikbaar. De begane grond, witgeverfd, oogt industrieel met de tien betonnen pilaren, systeemplafond, elektrische leidingen, ontelbare stopcontacten en granitovloer. De Papierzolder heeft een houten vloer, muren van rode bakstenen en balken die het dak ondersteunen. Het is onverwarmd, maar dat doet niets af aan de intieme sfeer. Zelfs als Hielke het tl-licht aanklikt – ‘Daar mist nog een tl-bak, maar dat komt wel’ - blijft het knus voelen. Bij een sloop regelde hij die bakken. ‘Het is uniek om dit te kunnen doen, met niets. Zo rommel ik de boel bij elkaar, ik ga ervan uit dat het niets kost. Met mijn 31 jaar oude Volvo met rechte laadvoer, knor ik zo alles bij elkaar.’ Met zijn enthousiasme weet hij binnen te komen bij gebouwen die onttakeld worden, ritselt hij stoeltjes en tafeltjes. Zo kwam hij zelfs aan een twaalfdelig podium.

De ruimtes worden voor diverse kunstuitingen gebruikt. Bijvoorbeeld als poppodium. De Oude Drukkerij draaide mee in het Rocketride to Grunn City-festival in januari met singer-songwriters. Augustus wordt gereserveerd voor het Noorderzonfestival. Ook andere kunstvormen vonden in De Oude Drukkerij een podium. Diverse afstudeerprojecten van de Popacademie Leeuwarden werden er gehouden. Studenten bouwden hiervoor audiovisuele installaties, waarin beeld, geluid en omgeving samenkwamen. De studenten kregen in DOD alle ruimte om te experimenteren en te groeien.

Culturele kruisbestuiving

In het buurpand (nr. 7) hebben diverse kunstenaars hun atelier. Hielkes wens is dat DOD kan bijdragen aan hun culturele kruisbestuiving. Theatermakers kunnen hier decorbouwers ontmoeten, muzikanten kunnen in contact komen met vormgevers. Zo’n platform wil DOD zijn. Zijn werk in DOD noemt Hielke ‘integer creatief bezig zijn.’ Integer is dat mensen zich op hun gemak moeten voelen, met elkaar samenwerken en elkaar nooit iets opleggen. De mensen die het pand gebruiken mogen hem alles vragen. Maar er zijn grenzen. Mensen gebruiken het gebouw soms te ruig, omdat ze denken dat het toch plat gaat. Hielke wijst hen dan ook terecht. Het pand moet netjes blijven.

De toekomst voor DOD is onduidelijk. Zolang die onzeker is, werkt Hielke als programmeur aan deze broedplaats voor bestaande en nieuwe kunstontwikkelingen. Kunstenaars ontmoeten elkaar en ontplooien zich. Het artistieke netwerk en de creatieve kruisbestuivingen vormen het niet-tastbare resultaat van DOD. Hoe lang dit kan voortduren is onbekend. Voorlopig kan Groningen gebruik maken en genieten van deze bijzondere creatieve werkplaats.