CareX stelt zich ten doel om leegstand te vervangen door maatschappelijk, zinvol gebruik. Leegstand is nergens goed voor, tijdelijke bewoning en tijdelijke werkruimte voegen waarde toe aan de samenleving. Op deze blog verschijnen regelmatig reportages over opmerkelijk gebruik van de panden van CareX. De artikelen zijn geschreven door Albert-Jan Bosch. (boschrijft)



http://www.carex.nl/



maandag 16 januari 2012

Blokhuispoort 3: Werken in een cel

De Blokhuispoort bestaat uit twee cellenblokken. Het ene blok wordt gebruikt als ruimte voor optredens en feesten. Overdag staat het leeg. Vanuit dit blok kun je via gangetjes en stevige deuren naar het blok B lopen. Het is alsof je van een mistroostige vervallen achterbuurt terechtkomt in een opgepimpte bruisende gerevitaliseerde prachtwijk.

Als ik de deur open van blok B valt de vrolijke aankleding op. Elke cel is aan de buitenkant, op en om de deur, voorzien van reclame-uitingen. Elke kunstenaar of ondernemer laat zo zien wat er gemaakt of gedaan wordt in de cel. Vooraan zit een gitarenbouwer. Ik loop de cellen langs. De opzet is dat er geen bedrijfjes mogen worden gevestigd die concurrerend kunnen zijn met bestaande winkels of ondernemingen. Bij een fotograaf of training/adviesbureau zou dat wel het geval kunnen zijn. Maar waar vind je een bureautje dat alles voor je regelt? Regelpunt, regelt je verhuizing, je feestje, bedenk het maar. Ik zie een studiootje waar clipjes gemaakt kunnen worden. Een knipper, waarvan ik niet zo snel kan zien of het gaat om haren knippen of sjablonen. Er is een restaurateur en een wijnkoper. Ook een fondsmanager, die voor je op zoek gaat naar subsidies uit allerlei mogelijke potjes. Kleine bedrijfjes, net opgestart, kleinschalig. Ze krijgen hier de kans tot ontwikkeling te komen. Hier is mogelijkheid om te groeien, te ontdekken wat mogelijk is.

Op de eerste etage kom ik Sieger van der Zwaag tegen. Zoals een kind een oude man met baard tekent, zo ziet hij eruit. Zijn imposante grijze baard beweegt mee als hij praat. Hij laat me zijn cel zien. Zo leeg als de cellen in het eerste blok zijn, zo gevuld is de zijne. Aan de wand hangen geplastificeerde bladen met beeld en teksten. Het zijn de schrijfsels van Sieger. Hij maakt op allerlei manieren poëzie. De woorden komen voort uit een foto of zoeken een combinatie met gevonden afbeeldingen van schilderijen of beeldhouwwerken. Hij vertelt me dat hij ooit in Friesland belandde om voor zijn zieke broer te zorgen. Om iets te doen te hebben naast het verzorgen en verplegen las hij een overzichtsboek over alle Friese dorpjes. De teksten stonden bol van de obligate zinnen over aantal inwoners, oppervlaktes en andere kenmerken. Hij maakte voor elke plaatsnaam een gedicht. Het gedicht voorzien van een foto typeert het dorp. Later ging hij zelf op pad om foto’s van kerken of landschappen te maken. De woorden die het in hem opriep plaatste hij in gedichten.

Sieger laat zich in zijn dichtwerk soms dwingend beperken door een schema of een afgebakend aantal tekens. Zo gebruikt hij het formaat van de Tweet om in exact 140 tekens te dichten wat hij voelt. Voor zijn cel hangt een affiche, vormgegeven door een collega. De tekst omlijst door de contouren van een mobiel siert de entree. Binnen laat hij zien hoe het poëziepad eruit heeft gezien dat hij maakte voor een Fries buitenluchtevenement. In een fraaie kleurenschakering, van licht naar donker, weerspiegelen de panelen het leven. Van geboorte tot dood. Gevat in tekst en beeld, opgesteld in de natuurlijke omgeving.

Sieger laat mij voorbeelden van zijn werk zien. Terwijl ik zijn teksten en beeldmateriaal bewonder, vertelt hij en passant zijn levensverhaal. Ik word getroffen door zijn verhaal over het sterven van zijn vrouw. Alle werkzaamheden stopte hij toen hij begreep dat haar tijd van leven beperkt was. Volledig wijdde hij zich aan haar verpleging. Natuurlijk verwerkte hij het in zijn gedichten. Als ik het lees hoe hij haar heeft vastgelegd in woorden en in stilte, wijst hij op een foto. Ik herken de baard, en zie hoe een netgeboren baby in Siegers armen rust. Het leven gaat door, zijn kleinkind is geboren in het ziekenhuis waar zijn vrouw gestorven is. Het leven wordt doorgegeven.

Sieger roemt de Blokhuispoort. Het leidt tot samenwerking. Met theatermakers werkt hij mee aan workshops voor bedrijven. Met creatieve opdrachten maken Sieger en andere Blokhuispoorters een dag ? voor de mannen en vrouwen van kantoor. Even heel iets anders doen. Toen op de binnenplaats van de Blokhuis een schip van papier-maché gemaakt werd, begon Sieger te werken aan een sprookje over een papieren scheepje. Een tekenaar van een paar cellen verderop, maakte er tekeningen bij. Het verhaal werd geplaatst in een huis-aan-huisblad in Leeuwarden. Het papieren schip, De Lading, kreeg er extra bekendheid door.

Aan het slot van onze ontmoeting vertelt hij ook nog dat elke cel een gedicht van zijn hand draagt. In het gedicht, waarvan de eerste, derde en zevende regel gelijk is, dicht hij over de professie van de celbewoner is. Ook nu is het begrensd; Sieger mag een vastgesteld aantal lettergrepen niet overschrijden.

Ook de edelsmid die tegenover café De Bak is gevestigd heeft een gedicht van Sieger voor de deur hangen. Ik stap de ruime cel binnen. Achterin is de edelsmid aan het werk. Voorin is een keurige winkelruimte ingericht. Bescheiden vitrinekasten met eigen werk, scheiden de werkplaats af. Hier is een jonge ondernemer aan het slagen om met lage kosten een start te maken. Ook zij profiteert van de wisselwerking. Ze leerde boekhouden van de plaatselijke accountant en werkt samen met de keramist. Zij maakt de knoppen op de urnen die de keramist elders in het gebouw maakt. Af en toe kan ze ook haar werk in de Blokhuispoort exposeren. En zo vlak bij het café profiteert ze ook nog eens van de toeloop.

Het wordt lunchtijd. De tafeltjes van De Bak vullen zich met ondernemers en kunstenaars. Iedereen komt uit zijn cel en neemt met een broodje de dag door. Onmiskenbaar worden er nieuwe plannen gesmeed. Sieger zit centraal en overziet het plein. In zijn hoofd cirkelt ongetwijfeld een gedicht over cellen en zonnestralen, over nieuwe wendingen en onverwachte kansen.